หน่วยที่ 2 ขั้นตอนการพัฒนาโครงงาน

::ขอบคุณเว็บไซต์ครูชนารัตน์  คำอ่อน 

ให้ผู้เรียนสามารถ         1. บอกขั้นตอนการพัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร์ได้         2. กำหนดหัวข้อโครงงานที่ตนเองสนใจได้         3. ค้นคว้าหาข้อมูลจากเอกสารและแหล่งข้อมูลในเรื่องที่ตนเองสนใจได้

ขั้นตอนการพัฒนาโครงงานแบ่งเป็น 6 ขั้นตอน คือ ขั้นการคัดเลือกหัวข้อโครงงาน  ขั้นการศึกษาค้นคว้าจากเอกสารและแหล่งข้อมูล ขั้นการจัดทำข้อเสนอโครงงาน ขั้นการลงมือทำโครงงาน ขั้นการเขียนรายงาน และขั้นการนำเสนอและการแสดงผลงานของโครงงาน ทดสอบก่อนเรียน ผลการทดสอบ

โครงงานคอมพิวเตอร์เป็นกิจกรรมที่ต้องทำอย่างต่อเนื่องหลายขั้นตอน และแต่ละขั้นตอนจะมีความสำคัญต่อโครงงานนั้นๆ การแบ่งขั้นตอนของการทำโครงงานอาจแตกต่างกัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับลักษณะของโครงงานและการวางแผนการทำโครงงาน ในที่นี้จะแบ่งการทำโครงงานออกเป็น 6 ขั้นตอนดังนี้   1. การคัดเลือกหัวข้อโครงงานที่สนใจจะทำ  โดยทั่วไปเรื่องที่จะนำมาพัฒนาเป็นโครงงานคอมพิวเตอร์ มักจะได้มาจากปัญหา คำถาม หรือความสนใจในเรื่องต่างๆ จากการสังเกตสิ่งต่างๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับระบบคอมพิวเตอร์ หรือสิ่งต่างๆ รอบตัว ผู้เรียนสามารถจะศึกษาการได้มา ของเรื่องที่จะทำโครงงานจากตัวอย่างต่อไปนี้ สุดา ช่วยงานคุณพ่อซึ่งเป็นคุณหมอที่คลีนิครักษาโรคทั่วไป สังเกตเห็นว่าเมื่อคนไข้เก่ามาจะต้องมีการค้นหาประวัติคนไข้ ซึ่งเก็บไว้ในตู้เอกสารซึ่งมีปริมาณมาก ทำให้เสียเวลาค่อนข้างมาก กว่าจะหาพบ และตู้เอกสารยังใช้เนื้อที่ในร้านค่อนข้างมาก อีกด้วย ดังนั้นสุดาจึงเสนอทำโครงงาน "ระบบจัดการข้อมูลของคลีนิครักษาโรคทั่วไป" เพื่อพัฒนาระบบคอมพิวเตอร์ ในการจัดเก็บข้อมูลคนไข้ทั้งหมดไว้ในเครื่องคอมพิวเตอร์ เพื่อเป็นการประหยัดเนื้อที่ที่ใช้ในการจัดเก็บข้อมูล และประหยัดเวลาในการค้นหาข้อมูลคนไข้ สมานเป็นผู้เรียนที่ชอบวิชาฟิสิกส์เป็นอย่างมาก มักจะได้รับการขอร้องจากเพื่อนๆ ให้ทบทวนเนื้อหาต่างๆ ให้เพื่อนๆ ฟังอยู่เสมอ ซึ่งเมื่อสมานได้เรียนวิชาการเขียนโปรแกรมแล้ว เกิดความคิดขึ้นว่าถ้าเขาสร้างโปรแกรม ช่วยสอนสำหรับวิชาฟิสิกส์ขึ้นมา ให้เพื่อนๆ ได้ใช้ คงจะเป็นเครื่องมือเป็นอย่างดีในการทำให้เพื่อนๆ เข้าใจเนื้อหาได้ชัดเจนขึ้น ดังนั้นสมานจึงเสนอโครงงานเรื่อง "โปรแกรมช่วยสอนเรื่องการเคลื่อนที่แบบโปรเจ็กไตล์" จิราภรณ์, ทิพนาฎและธิติกร ได้ทำโครงงานเรื่อง “โปรแกรมสร้างแบบทดสอบการเรียนการสอนบนอินเทอร์เน็ต” เกิดจากการที่ปัจจุบันอินเทอร์เน็ตได้เข้ามามีบทบาทในวงการศึกษามากขึ้น ทำให้เกิดการเรียนรู้อันหลากหลาย ซึ่งไม่ได้จำกัดอยู่เพียงห้องเรียน ไม่จำกัดผู้เรียน กระบวนการเรียนรู้ในบางเนื้อหาวิชามีความจำเป็นที่จะต้องมีการทดสอบ กระบวนการวิเคราะห์ผลจึงควรจะต้องมี จึงได้คิดวิชาความรู้บนเครือข่ายอินเทอร์เน็ตขึ้น สังเกตได้ว่าเรื่องหรือปัญหาที่จะนำมาพัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร์ได้จากแหล่งต่างๆ กันดังนี้        ก. การอ่านค้นคว้าจากหนังสือ เอกสาร หนังสือพิมพ์ หรือวารสารต่างๆ        ข.  การไปเยี่ยมชมสถานที่ต่างๆ        ค.  การฟังบรรยายทางวิชาการ รายการวิทยุและโทรทัศน์ รวมทั้งการสนทนาอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ระหว่างเพื่อนผู้เรียนหรือกับบุคคลอื่นๆ         ง.  กิจกรรมการเรียนการสอนในโรงเรียน         จ.  งานอดิเรกของผู้เรียน         ฉ.  การเข้าชมงานนิทรรศการหรืองานประกวดโครงงานคอมพิวเตอร์ อย่างไรก็ตาม ในการตัดสินใจเลือกหัวข้อที่จะนำมาพัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร์ ควรพิจารณาองค์ประกอบสำคัญๆ ดังนี้         ก.  ต้องมีความรู้และทักษะพื้นฐานอย่างเพียงพอในหัวข้อเรื่องที่จะศึกษา         ข.  สามารถจัดหาเครื่องคอมพิวเตอร์และซอฟต์แวร์ที่เกี่ยวข้องได้         ค.  มีแหล่งความรู้เพียงพอที่จะค้นคว้าหรือขอคำปรึกษา         ง.  มีเวลาเพียงพอ         จ.  มีงบประมาณเพียงพอ         ฉ.  มีความปลอดภัย     ตัวอย่างหัวข้อโครงงานคอมพิวเตอร์ที่อาจนำไปสู่แนวคิดในการเลือกเรื่อง  เพื่อจัดทำโครงงานคอมพิวเตอร์                 การเลือกหัวข้อเรื่องโครงงานขึ้นอยู่กับความสนใจของผู้เรียน การตั้งชื่อเรื่องต้องให้มีความสัมพันธ์ กับเนื้อเรื่องและมีความเฉพาะเจาะจง ตัวอย่างหัวข้อโครงงานต่อไปนี้เป็นตัวอย่างที่ยกมาแสดงเพื่อให้เห็นขอบข่ายของเรื่องต่างๆ ที่ผู้เรียนสามารถคิดทำโครงงานได้      โครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา (Educational Media Development)  1. สารานุกรมไทยฉบับมัลติมีเดีย 2. สิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเล 3. พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งไทย 4. โปรแกรมช่วยสอนการถ่ายภาพ 5. 76 จังหวัดของไทย 6. โปรแกรมช่วยสอนการทำงานของทรานซิสเตอร์ 7. คอมพิวเตอร์สอนพิมพ์ดีด 8. ยาไทยและยาจีน 9. สูตรขนมไทยอร่อยทั่วโลก โครงงานพัฒนาเครื่องมือ (Tools Development)  1. โปรแกรมการค้นหาคำภาษาไทย 2. โปรแกรมอ่านอักษรไทย 3. โปรแกรมวาดภาพสามมิติ 4. โปรแกรมเข้าและถอดรหัสข้อมูล 5. โปรแกรมบีบอัดข้อมูล 6. โปรแกรมประมวลผลคำไทยบนระบบปฏิบัติการลีนุกซ์ 7. โปรแกรมการออกแบบผังงาน 8. พอร์ตแบบขนานของไทย 9. การส่งสัญญาณควบคุมอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ โครงงานจำลองทฤษฎี (Theory Simulation) 1. การทดลองปัจจัยต่างๆ ในการเลี้ยงปลานิลด้วยคอมพิวเตอร์ 2. การทดลองปัจจัยต่างๆ ในการเพาะปลูกแก้วมังกรด้วยคอมพิวเตอร์ 3. การทำนายอุณหภูมิจากข้อมูลที่ผ่านมา 4. การทดลองผสมสารเคมีต่างๆ ด้วยคอมพิวเตอร์ 5. ปัจจัยต่างๆ กับการเคลื่อนที่ของเครื่องบิน 6. ผลการปลูกข้าวในสภาวะแวดล้อมที่ต่างกัน 7. การเปรียบเทียบเทคนิคของการย่อขนาดแฟ้มข้อมูล 8. โปรแกรมสังเคราะห์เสียงพูดเบื้องต้น 9. โปรแกรมจำลองการทำงานของเครื่องคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล โครงงานประยุกต์ใช้งาน (Application) 1. ระบบบริหารจัดการข้อมูลผู้เรียนของโรงเรียน 2. ระบบจัดการข้อมูลการเงินส่วนบุคคล 3. ระบบจองตั๋วรถไฟบนอินเทอร์เน็ต 4. ระบบแนะนำเส้นทางเดินรถประจำทาง 5. โปรแกรมสังเคราะห์เสียงสำหรับคนตาบอดบนรถประจำทาง 6. โปรแกรมออกและตรวจข้อสอบ 7. โฮมเพจส่วนบุคคล 8. โปรแกรมช่วยปฐมพยาบาลเบื้องต้น 9. โปรแกรมพจนานุกรมไทย-อังกฤษ โครงงานพัฒนาเกม (Game Development) 1. เกมผจญภัยกับพระอภัยมณี 2. เกมอักษรเขาวงกต 3. เกมเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 4. เกมผจญภัยกับภาษาอังกฤษ 5. เกมหมากฮอส 6. เกมบวกลบเลขแสนสนุก 7. เกมศึกรามเกียรติ์ 8. เกมมวยไทย 9. เกมอักษรไขว้ จงตอบคำถามต่อไปนี้    1. วิธีการดำเนินการทำโครงงานคอมพิวเตอร์มีกี่ขั้นตอนอะไรบ้าง จงอธิบายรายละเอียดของแต่ละขั้นตอน มาพอสังเขป 2. ระบุขั้นตอนของวิธีการดำเนินการของตัวอย่างโครงงานต่อไปนี้       2.1   ชาลีช่วยสอนการบ้านการบวก-ลบเลขให้น้องบ่อยๆ  .......................       2.2   ชาลีขอพบอาจารย์ผู้สอนวิชาคณิตศาสตร์เพื่อขอคำแนะนำการทำโครงงานพัฒนา โปรแกรมการสอนบวก-ลบเลข  ..................      2.3  ชาลีพัฒนาโปรแกรมสอนบวก-ลบเลข ด้วยวิชวล เบสิก   .............      2.4  ชาลีเรียนและเขียนโปรแกรมภาษาวิชวล เบสิก ......................      2.5   ชาลีจัดทำรายงานโครงงาน พร้อมคู่มือการใช้งาน ....................      2.6   ชาลีนำเสนอโปรแกรมหน้าห้องเรียน ให้อาจารย์ผู้สอนและเพื่อนๆ ฟัง .................      2.7   ชาลีค้นข้อมูลในอินเทอร์เน็ต ว่ามีใครพัฒนาโปรแกรมสอนบวก-ลบเลขไว้บ้างแล้ว .......      2.8   ชาลีจัดทำข้อเสนอโครงงาน เพื่อนำเสนอต่ออาจารย์ผู้สอนวิชาโครงงาน  ....... 3. นักเรียนสามารถหาข้อมูลที่จะทำโครงงานจากแหล่งใดได้บ้าง 4. จงบอกองค์ประกอบสำคัญในการเลือกหัวข้้อที่จะทำโครงงาน 5. การลงมือพัฒนาโครงงานควรคำนึงถึงอะไรบ้าง   1. ให้นักเรียนเสนอหัวข้อเรื่องที่สนใจจะทำโครงงาน มา 1 หัวข้อ และจงบอกแนวความคิดหรือที่มา และความสำคัญ วัตถุประสงค์ และหลักการและทฤษฎี ของโครงงานนั้น โดยคำนึงถึงปัจจัยต่างๆ ที่มีผลต่อการทำโครงงานนั้น ให้สำเร็จตรงตามความต้องการได้ ซึ่งผู้เรียนสามารถค้นคว้าหาข้อมูลเพิ่มเติมได้จากเอกสารและแหล่งข้อมูลต่างๆ 1.1 ชื่อโครงงาน 1.2 อาจารย์ที่ปรึกษา 1.3 แนวคิด ที่มา และความสำคัญ 1.4 วัตถุประสงค์ 1.5 หลักการและทฤษฎี 2. จงยกตัวอย่างชื่อโครงงานมาทั้ง 5 ประเภท ประเภทละ 3 โครงงาน ประเภทโครงงาน  ชื่อโครงงาน 1.โครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา 1.................. 2............................................................................................... 3............................................................................................... 2.โครงงานพัฒนาเครื่องมือ 1.............................................................................................. 2............................................................................................... 3............................................................................................... 3.โครงงานจำลองทฤษฎี 1.............................................................................................. 2............................................................................................... 3............................................................................................... 4.โครงงานประยุกต์ใช้งาน 1.............................................................................................. 2............................................................................................... 3............................................................................................... 5.โครงงานพัฒนาเกม 1.............................................................................................. 2............................................................................................... 3............................................................................................... 3. จงอธิบายลักษณะของโครงงานแต่ละประเภท